W polskim systemie prawnym istnieją różne sankcje, które mogą zostać zastosowane w przypadku naruszenia praw konsumenta. Jedną z nich jest sankcja kredytu darmowego, która ma zastosowanie w relacjach kredytowych między konsumentami a bankami oraz firmami pożyczkowymi. Jej celem jest wymuszenie na kredytodawcy przestrzegania obowiązujących go przepisów i kompleksowej ochrony prawnej interesów konsumenta. W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów klienci mogą kwestionować zobowiązania w trakcie trwania umowy i po jej wygaśnięciu. Należy jednak działać bardzo szybko, ponieważ sprawa przedawnia się już po upływie roku od dnia spłaty kredytu lub pożyczki.
Kiedy można zastosować SKD?
Sankcja kredytu darmowego obowiązuje tylko w przypadku kredytów konsumenckich. Została wprowadzona w celu ochrony klientów i zmniejszenia potencjalnych nieprawidłowości w umowach oferowanych przez sektor finansowy, a jej zasady ściśle określa ustawa o kredycie konsumenckim.
Aby skorzystać z SKD, kwota kredytu nie może przekraczać 255 550 złotych (lub równowartości tej kwoty w innej walucie), a od ostatnich działań związanych z kredytem, takich jak spłata całkowita lub zwrot prowizji, nie może minąć więcej niż rok. Umowa o kredyt gotówkowy powinna być podpisana po 17 grudnia 2011 roku. Kredytobiorcą musi być osoba prywatna, a nie przedsiębiorca. Sankcje kredytu darmowego jest stosowana tylko wtedy, gdy w posiadanej przez konsumenta umowie są uchybienia względem ustawy o kredycie konsumenckim, które umożliwiają spłatę kredytu jedynie w wysokości udzielonego kapitału przez bank.
W jaki sposób skorzystać z SKD?
W przypadku podejrzenia, że kredytodawca naruszył przepisy prawa, konsument ma prawo skorzystać z sankcji kredytu darmowego. Możliwe jest to po udowodnieniu przez klienta, że bank celowo działał na szkodę konsumenta. W tym celu należy złożyć pisemne oświadczenie. W przypadku otrzymania odmowy, konsument może wytoczyć powództwo przeciwko kredytodawcy lub pożyczkodawcy w celu udowodnienia rażących naruszeń obowiązków wynikających z obowiązujących przepisów prawa. Większość sporów trafia do sądów rejonowych, co wpływa na szybsze prowadzenie postępowań. Warto zatem pamiętać o przekazaniu sprawy do kompleksowej analizy w krótkim czasie po spłaceniu zobowiązania, aby nie stracić swojego prawa do dochodzenia roszczeń od banku czy też pożyczkodawcy.
Problemy sektora bankowego
Obecnie w sektorze bankowym coraz większym problemem staje się nieprawidłowe naliczanie opłat i kosztów związanych z udzielonym kredytem czy też pożyczką. Instytucje finansowe często umieszczają nieuczciwe zapisy w umowie, co zapewnia im dodatkowe wynagrodzenie i wprowadza klientów w błąd. Aby temu zapobiec, wprowadzono ustawową sankcję w postaci Sankcji Kredytu Darmowego, co ma chronić prawa konsumentów.
W obecnej sytuacji najczęściej dochodzi do sporów z instytucjami finansowymi z uwagi na nieprawidłowo określoną wysokość całkowitej kwoty kredytu i jego kosztów. Przepisy prawa mówią jasno o maksymalnych stawkach odsetek i kosztów pozaodsetkowych, jakie mogą być pobierane od klienta.
Roszczenie konsumenta wynikające z Sankcji Kredytu Darmowego wynika wprost z Ustawy o Kredycie Konsumenckim z dnia 12.05.2011 r., która stanowi implementację dyrektywy 2008/48/WE.
Artykuł 23 - „Sankcje”
Państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą i podejmują wszelkie niezbędne działania w celu zapewnienia stosowania tych sankcji. Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalnie odstraszające.
Realizując powyższy art. dyrektywy, polski ustawodawca pozostał przy dotychczasowej instytucji kredytu darmowego, przy czym poszerzył katalog naruszeń kredytodawcy stanowiących jedną z przesłanek do zastosowania sankcji kredytu darmowego. Polega ona na pozbawieniu kredytodawcy przewidzianego zysku, z wyłączeniem jedynie kosztów zabezpieczenia umowy.
